Rannsóknir Heródótusar eru elsta varðveitta sagnaritun heimsins. Verkið var ritað á grísku á síðari hluta fimmtu aldar fyrir Krist. Það lýsir vexti og viðgangi Persa og öflugri sókn þeirra inn í Evrópu. Grikkir gerðu út um hana síðsumars árið 479 f.Kr. eftir sex sögufrægar orrustur við Maraþon, Laugaskörð, Artemisíum, Salamis, Plateu og Mýkölu.

Þessum miklu frásögnum fylgja lýsingar á landsháttum og landkostum, atvinnuvegum, borgum, byggingum, siðum og venjum íbúanna á hverju svæði. Þá fáum við vænan skammt af þjóðsögum, goðsögum og slúðri sem hefur skemmt mönnum um aldir.

Enginn veit hvernig Evrópa liti út nú ef innrás Persa hefði tekist fyrir 2.500 árum. Rannsóknir Heródótusar eru fjársjóður sem gengur næst Hómerskviðum að mikilvægi fyrir vestræna menningu.

Þýðandinn, Stefán Steinsson læknir, hefur lagt stund á fornmálin í yfir tuttugu ár. Hann hefur áður þýtt Gilgameskviðu úr ensku og auk þess ýmislegt efni úr finnsku og norsku.